‘De GZ-opleiding accent ouderen leert je vanuit systemische context kijken naar indicatiestelling, diagnostiek en behandeling’
Interview met Linda Hermens
11 mei 2021
‘Geen enkele dag is hetzelfde in de ouderenzorg. Altijd is er wel een onverwachte situatie.’ Linda Hermens werkt als Gz-psycholoog bij verzorgings- en verpleeghuis De Zellingen. In 2015 rondde zij als één van de eersten de GZ-opleiding V&O accent ouderen af. In dit interview vertelt zij waarom zij voor het accentgebied ouderen koos en hoe zij daar in haar dagelijkse werk profijt van heeft.
‘Je krijgt meer vakken over ouderenzorg, maar het is niet zo dat je daardoor alleen maar in de ouderenzorg kan werken’
Linda Hermens
Voor Hermens was het vanzelfsprekend dat zij voor het accentgebied ouderen koos. ‘Na mijn afstuderen aan de universiteit kon ik als basispsycholoog aan de slag in een verpleeghuis. Toen daar een opleidingsplek voor Gz-psycholoog vrijkwam en ik deze toegewezen kreeg, was het logisch dat ik de V&O accent ouderen ging doen.’
Dat deze variant op dat moment nieuw was, vond Hermens best spannend. ‘Uiteindelijk bleek het een heel generalistische opleiding te zijn. Maar, voordat ik startte was ik wel even bang dat ik daarna misschien alleen nog in de ouderenzorg kon werken.’ Dat dit niet het geval is, heeft zij in de praktijk ervaren. Naast haar werk in het verpleeghuis behandelt Hermens als vrijgevestigd psycholoog volwassenen in alle leeftijden. ‘Nooit heb ik het idee gehad dat ik daar niet mee uit de voeten kon.’
Ouderendoelgroep onderbelicht in ggz
De accent ouderen is voor psychologen die met de ouderendoelgroep (willen) werken van grote toegevoegde waarde, vindt Hermens. ‘Je leert op de universiteit vooral over volwassenen en jongvolwassenen. De doelgroep ouderen is meer onderbelicht. Zelf vond ik het daardoor best overweldigend toen ik in de ouderen-ggz ging werken en voor het eerst met deze doelgroep in aanraking kwam. Ik wist niet goed wat er van me verwacht werd.’‘De praktijk leerde bijvoorbeeld dat ik met reguliere diagnostiek bij de oudste ouderen niet altijd verder kon’, vertelt Hermens. ‘Ouderen zijn vaak niet in staat om persoonlijkheidsonderzoeken te voltooien. Aanpassingen in vragenlijsten, methodieken en benadering zijn nodig om de juiste zorg te kunnen bieden. De opleiding maakt je hiervan bewust en leert je anders kijken naar indicatiestelling, diagnostiek en behandeling om deze flexibiliteit te kunnen bieden.’
Er is speciale aandacht in de opleiding voor jouw positie als psycholoog en hoe je je verhoudt tot andere zorg- en hulpverleners rond een cliënt.’
Linda Hermens
Hermens zegt ook veel profijt te hebben van het systemisch leren denken waar in de opleiding veel aandacht voor is. ‘Cliënten in de ouderenzorg worden vaak verzorgd en behandeld door een multidisciplinair team, bestaande uit andere behandelaren, artsen en familie. In de GZ-opleiding accent ouderen leer je daarom meer vanuit systemische context kijken naar indicatiestelling, diagnostiek en behandeling. Er is speciale aandacht voor jouw positie als psycholoog en hoe je je verhoudt tot andere zorg- en hulpverleners rond een cliënt.’
Geen enkele dag is hetzelfde
Het leuke aan werken in de ouderenzorg vindt Hermens de afwisseling: ‘Geen enkele dag is hetzelfde. Het ene moment ben ik bezig met intakegesprekken, het andere moment met indicatiestellingen, groepstherapieën of juist met de familie van een cliënt. Een dag loopt ook nooit zoals ik vooraf heb gepland. Er is altijd wel een onverwachte situatie. Of een afspraak gaat niet door, omdat de oudere onverwacht is opgehaald door familie en vergeten is dat door te geven.’Die dynamiek, daar moet je volgens Hermens wel tegen kunnen. Ze benadrukt dat ouderenzorg veel breder is dan alleen verpleeghuiszorg en dat er ook werkplekken zijn waar meer structuur is, zoals op de poli. De doelgroep zelf blijft dynamisch: ‘Je hebt veel te maken met complexe vraagstukken. Vaak is het een samenspel tussen cognitieve-, somatische, gedrags- en levensfaseproblematiek. Alles komt bij elkaar. Dat maakt de ouderenzorg voor een Gz-psycholoog ontzettend uitdagend.’
Groepsdynamiek
Hermens zat in de eerste groep van zeven deelnemers die de GZ-opleiding accent ouderen deed. Nog altijd zit zij met dezelfde mensen in een intervisiegroep, waarmee zij zo’n zes keer per jaar samenkomt om actuele veranderingen en casuïstiek te delen. Hermens: ‘De casuïstiek die groepsgenoten inbrengen, is voor iedereen herkenbaar. Bijvoorbeeld hoe ga je om met familieleden van een cliënt die het niet eens zijn met een behandeling of die een ander beeld hebben van de naaste dan wij? Hoe profileer je jezelf als psycholoog in het verpleeghuis? Hoe ga je om met onderbezetting in de ouderenzorg? Vaardigheden en technieken die we met elkaar bespreken, zijn direct toepasbaar in de praktijk.’Inmiddels is de werkrelatie binnen de groep zelfs uitgegroeid in een hechte vriendschap, vertelt Hermens. Dat komt mede door de gezamenlijke achtergrond. ‘Het helpt dat alle deelnemers werkzaam zijn in de ouderenzorg. Daardoor spreek je elkaars taal. Natuurlijk moet het privé dan ook klikken, maar we spreken geregeld met elkaar af. We komen zelfs op elkaars bruiloft!’