Simone: ‘Dat is een boek dat ik geschreven heb nadat ik twee jaar lang, in opdracht van de RINO Groep, met hulpverleners uit het oosten van het land mocht meelopen. Zij wilden graag vastgelegd hebben welke methodieken en technieken zij gebruikten om dakloze mensen te verleiden tot contact, begeleiding en behandeling. Ik kwam er al snel achter dat er in Amsterdam (Rehabteam) en Utrecht (Harry) Bemoeizorgteams opereerden. Kort daarna ben ik begonnen met het geven van tweedaagse Bemoeizorg Workshops. Dat bleek al snel te weinig, er was behoefte aan meer kennisdeling, en in 2003 zijn we begonnen met de jaarlijkse RINO Groep-opleiding. De laatste acht jaar hebben we steeds twee studentengroepen per jaar mogen trainen.’
De Ziel van de opleiding Bemoeizorg van de RINO Groep
Interview met Simone van de Lindt en Harry Gras door Rokus Loopik
8 september 2022
Sinds september 2022 is Harry Gras hoofdopleider van de Post-hbo opleiding bemoeizorg van de RINO Groep. Hij heeft het stokje overgenomen van Simone van de Lindt, die met pensioen is gegaan. Rokus Loopik sprak met Simone en Harry over onder meer bemoeizorg en de opleiding. 'De opleiding de perfecte plek om even stil te staan bij wat mogelijk en belangrijk is om sociaal kwetsbare mensen daadwerkelijk hulp te bieden.'
‘Bemoei je ermee’
Waar komt jouw affiniteit met de doelgroep en het begrip bemoeizorg vandaan?
Simone: ‘Ik vermoedde al dat je met die vraag zou komen. Dus ik heb me daarop voorbereid. Ik was toen ik startte met het volgen van opleidingen altijd geïnteresseerd in mensen met afwijkend gedrag. Ik heb Sociologie gestudeerd en Sociale Psychologie. Bij Sociale Psychologie ging het over mensen die niet in een groep passen. Hoe een groep iemand kan uitstoten of insluiten. Dat ging vooral over gedrag. Bij Sociologie ging het veel meer over de maatschappij als geheel en hoe die mensen kan uitstoten. Dat is terug te voeren op mijzelf. Ikzelf en de mensen om mij heen vonden mij vroeger afwijkend. Ik kwam op mijn 6e levensjaar vanuit Canada naar Nederland. Ik was Engelstalig. Dan kom je in een land waar een andere taal gesproken wordt. Ik kende de liedjes niet, de spelletjes niet. Ik hoorde niet bij de groep. Dat intrigeerde mij. Ik moest mijzelf opnieuw uitvinden, bedenken hoe ik erbij kon gaan horen.
Ik ben daarnaast van Indische afkomst en ik kwam in Nederland bij mijn oma in een heel Indisch huishouden, met Indische gewoonten. Ik woonde in een witte buurt, met witte mensen. Ik zag er anders uit, droeg andere kleding en had andere gewoonten. Ik was geïntrigeerd over hoe dat witte meisje met het blonde haar wel mee kon doen en ik niet. Hoe dat werkte. Dat heeft mij altijd beziggehouden. In mijn studies vond ik daar woorden en termen voor.
Het hippietijdperk heb ik heel bewust meegemaakt. Ik was een hippie met alles erop en eraan en de studenten Sociologie zagen er precies zo uit als ik. Ik voelde dat ik daar op mijn plek was. Ik denk dat ik ben zoals ik ben door die jaren, die tijd. Veel acceptatie voor verschillen, voor mensen die anders zijn. Het was een onvergetelijke tijd. Daarna is er in mij en de wereld een nieuwe balans ontstaan. Ik vind het niet erg dat die tijd is vervlogen. Een tijd waarin elke ochtend bij het opstaan de hasj al klaarlag. Als je de dag begint met het roken van een joint, dan ziet die dag er heel anders uit.
Anderzijds, het was een hele bijzondere tijd. Afwijkend gedrag was de standaard en je had alle tijd had om te onderzoeken. Ik heb heel lang over het afronden van die studie gedaan.
'Dat enthousiasme, de gedrevenheid en de motivatie’
Simone van de Lindt
Ik eindigde de studie met een project over mensen met schizofrenie. Ik werkte bij de Riagg als preventiemedewerker en in die periode kreeg mijn zusje te maken met de ziekte schizofrenie. Eens in de drie weken kwam er een SPV langs en die praatte haar medicatie aan. Er overkwamen haar de meest afschuwelijke dingen. Ik bedacht mij toen dat het anders moest en dat het anders kon. Zo ben ik enthousiast geworden over bemoeizorg. Elk jaar ga ik overigens met mijn zus op vakantie. Ik ben al 20 jaar bewindvoerder en mentor van haar.
Dat enthousiasme, de gedrevenheid en de motivatie zie ik ook terug bij de honderden mensen die de opleiding hebben gevolgd. De opleiding geeft mensen energie en zin om meteen aan het werk te gaan. Vooral de mensen die in klinische settingen hebben gewerkt, voelen zich als een vis in het water. Toen er meer wijkgerichte teams aan het werk gingen, hadden wij een dip in de inschrijvingen verwacht. Het tegendeel was het geval. De inschrijvingen zijn juist meer en meer toegenomen.’
Harry, wat is de mooiste feedback die jullie gehad hebben op de opleiding?
'De meeste studenten roemen de bevlogenheid van de docenten. Dat lezen we jaar in jaar uit weer terug. Als dat er niet meer inzit, dan moeten we er mee stoppen. Dat heeft een enorme impact. We zitten nog steeds op de goede golflengte. Er wordt veel waarde gehecht aan het krijgen van het diploma. De laatste dag is altijd fenomenaal. De presentaties zijn onovertroffen. De studenten zijn ongelooflijk gemotiveerd om te beginnen. Er wordt ook veel mond-tot-mond ‘reclame gemaakt’. De meeste studenten schrijven zich in met de vaststelling en verwachting dat het een geweldige en leuke opleiding is. Zoveel hebben we in al die jaren bereikt.Ook onder docenten heeft de opleiding veel standing. Het staat goed op je cv. De docenten gaan er open en onbevangen in en staan open voor feedback. We vragen elke groep studenten en docenten of alles naar hun wens verliep. Wat het zinvol? Was het leerzaam? Het antwoord is altijd positief.’
Hoe mag de opleiding er over 5 jaar uitzien?
Simone: ‘Harry mag vooral nadenken over waar mensen behoefte aan hebben. Ik hoop dat veel behouden blijft. Het mag iets worden waar Harry zich goed bij voelt en waar deelnemers zich goed bij voelen. Ik ben heel trots op wat de opleiding geworden is. Het begon klein. Het heeft mensen veel gebracht. Meer dan 500 mensen hebben de training gedaan, nog afgezien van de incompany trainingen. Dat wat de docenten over het voetlicht hebben gebracht heeft zijn weg gevonden in de vele teams waarin onze studenten werken. Zij hebben het geïntegreerd in wie zij zijn en met wie zij werken.’‘Het gaat eigenlijk heel smooth, onopgemerkt’
Harry Gras
Harry: ‘Het gaat eigenlijk heel smooth, onopgemerkt. Gaandeweg neemt Simone mij mee in hoe ik het moet doen als de nieuwe hoofdopleider. Voorlopig wil ik vasthouden aan wat we hebben opgezet. Er komt heel veel bij kijken en Simone heeft een behoorlijke stempel op de opleiding gedrukt. Haar leiderschap kenmerkte zich doordat ze heel betrokken was bij de studenten en het zorgdragen voor een gedegen en goede opleiding.
We gaan samen nog een boek schrijven over bemoeizorg. Het zou mooi zijn als er een Bemoeizorg Festival komt en we willen graag een week plannen waarin we met de studenten een week lang gesprekstechnieken gaan oefenen. Daar is veel behoefte aan.’
Simone, als je bemoeizorg in twee zinnen moet omschrijven? Wat komt er in je op?
‘Het is ongevraagde hulp voor mensen die op allerlei leefgebieden problemen hebben en bijna altijd ligt er verslaving/psychiatrie aan ten grondslag. Mensen zijn tussen de wal en het schip geraakt. Bemoeizorg is een vasthoudende en assertieve manier om mensen te benaderen, maar wel heel respectvol, met de inzet om mensen naar eigen wens kleine stappen te laten maken.’Last nut not least, wat is volgens jullie de ziel van deze opleiding?
'Niet alleen gastvrijheid, maar ook gastvriendschap'
Harry Gras
Harry: ‘Wat Simone uitstraalt, is niet alleen gastvrijheid, maar ook gastvriendschap. Dat is voor mij de motivatie om steeds weer terug te komen naar de opleiding. En jij Simone?’
Simone: 'Dat de deelnemers, bevlogen hulpverleners, de gelegenheid krijgen om samen en met docenten te zoeken naar de manier waarop zij, in hun specifieke werksetting, bemoeizorg vorm kunnen geven. In een tijd waarin bemoeizorg beïnvloed wordt door politieke keuzes, veranderde wet- en regelgeving en bezuinigingen, is de opleiding de perfecte plek om even stil te staan bij wat mogelijk en belangrijk is om sociaal kwetsbare mensen daadwerkelijk hulp te bieden.
Wat ook fijn is, is de backoffice van de RINO Groep: alles is altijd tot in de puntjes geregeld. Als student en docent kom je in een warm bad terecht. De ondersteuning, het gebouw, de lokalen, de keuken, het is ronduit geweldig.'
Tot slot een persoonlijke noot van Rokus:
‘De ziel van deze opleiding, dat zijn de docenten. Zo simpel is het.
Bezieling is wat je krijgt en waar mensen mee naar huis gaan
Waarvan akte.’
Rokus Loopik