Ben je mbo-verpleegkundige, sociaal pedagogisch werker of activiteitenbegeleider? Dan kon je je tot voor kort niet specialiseren via een post-mbo opleiding autisme. Terwijl de kans groot is dat je in je werk te maken krijgt met autistische cliënten, bijvoorbeeld in de gehandicaptenzorg.
Zevenbergen licht toe: ‘In de gewone opleidingen gaat het misschien een dagje over autisme. Verder moet je de kunst afkijken van collega’s. Of hopen dat je af en toe een opvoedkundig specialist spreekt, die uitlegt waarom bepaald gedrag voortkomt uit autisme. Of waarom consequent zijn en activiteiten visualiseren zo belangrijk zijn. Maar daarin moet je je toch ook gewoon kunnen bijscholen?’
Volg de post-mbo opleiding autisme
Interview met Hilde Zevenbergen
4 januari 2021
Een cliënt die ‘uit het niets’ door het lint gaat. Of voor de zoveelste keer vraagt: ‘Wanneer komen m’n ouders?’ Is dat nou autisme? En zo ja, wat moet je ermee als mbo-hulpverlener? Dat leer je tijdens de post-mbo opleiding autisme. Docent Hilde Zevenbergen licht alvast een tipje van de sluier op: ‘Het geeft zo’n kick als je iets bereikt met je cliënt.’
Vraagt je cliënt met autisme bijvoorbeeld alwéér: ‘Gaan we naar de winkel?’ Dan zeg je nu misschien geërgerd: ‘Dat heb ik toch al vaker gezegd, we gaan straks.’ Maar na de opleiding antwoord je rustig: ‘Kijk maar op je planbord: wat daarop staat gaat altijd door.’
Hilde Zevenbergen
Waarom deze oude rot in het vak de komst van een autisme-opleiding voor begeleiders belangrijk vindt? ‘Als iemand een dubbele beperking heeft, staat autisme bijna altijd voorop’, zegt Zevenbergen. ‘Het is echt anders of je met een cliënt werkt die alleen een verstandelijke beperking heeft, of ook autisme.’ Samen met klinisch psycholoog en autisme-deskundige John van Daal hoopt ze dat over te brengen. De opleiding is ontwikkeld voor mbo-professionals die werken met zowel verstandelijk beperkte als normaal begaafde mensen met autisme.
Kijken door een autismebril
Zevenbergen vervolgt: ‘Het wordt bovendien geen opleiding waarbij je allerlei theorieën moet doorspitten. Maar een die direct toepasbaar is. Zo brengen deelnemers hun eigen situaties in en werken we met filmpjes en doe-het-zelf-lijstjes.Weet je wat ik ook zo’n leuke opdracht vind? Dat je een boek naar keuze leest: van iemand met autisme of een familielid. Geen saaie vakliteratuur dus, maar gewoon een roman. En niet onbelangrijk: je leert via oefeningen te kijken door een autismebril.’
Daardoor kun je je volgens Zevenbergen levendig voorstellen waarom je bijvoorbeeld niet zoveel moet praten tegen een cliënt met autisme. Vraagt je cliënt bijvoorbeeld alwéér: ‘Gaan we naar de winkel?’ Dan zeg je nu misschien geërgerd: ‘Dat heb ik toch al vaker gezegd, we gaan straks.’ Maar na de opleiding antwoord je rustig: ‘Kijk maar op je planbord: wat daarop staat gaat altijd door. Want mensen met autisme zoeken continu houvast in een chaotische wereld.’
De kraan op tijd dichtdraaien
Kenmerkend voor autisme is ook: door het lint gaan als de stress teveel wordt. Dan vliegen de spullen soms door de kamer en valt er wel eens een klap. Moeilijk gedrag voorkomen is dan ook een belangrijk thema in de cursus. Hoe pik je de kleine signalen op dat de emmer van je cliënt bijna overloopt? Hoe stop je het water op tijd? En wat doe je als er ook andere psychiatrische problemen spelen?Zevenbergen : ‘Maar we hebben het natuurlijk niet alleen over problemen en gedrag dat we moeilijk vinden. We kijken juist ook naar de talenten van je cliënt en hoe je die tot bloei brengt. Naar een positieve samenwerking met collega’s en de familie van degene die je begeleidt. En niet te vergeten: naar hoe het met jou gaat.
Want léven met autisme is niet niks. Maar ik heb ook mateloze bewondering voor begeleiders die dag in dag uit met deze cliënten wérken, terwijl ik als orthopedagoog meer aan de zijlijn sta. Daarom help ik ze graag om nog beter te worden in hun vak. Om zich er nog zekerder in te voelen. En om er nog meer lol in te hebben. Want het geeft echt een kick als je iets bereikt met je autistische cliënt. Als die beter in z’n vel zit, minder woede-uitbarstingen heeft of vaker bezig is met z’n talent. De glimlach die je dan krijgt is goud waard. Maar die krijg je niet zomaar: daar moet je echt een specialist voor zijn.’