‘Ruim twintig jaar ben ik in de ggz als patiënt en later cliënt zoekende geweest naar iets of iemand waarmee ik een stukje verder kwam in mijn herstel. Vaak voelde ik mij onbegrepen. Tot ik in 2010 via een methodiekdocent van de RINO Groep in contact kwam met Systematisch Relationeel Handelen (SRH). Daar stond precies beschreven waar ik al die jaren naar op zoek ben geweest. Met de SRH-methode ben ik telkens een stap verder gekomen tot waar ik nu ben en daar ben ik erg blij mee.’
‘Ik groei wanneer ik als hersteldocent lesgeef’
Interview met Joke van de Bosch
13 maart 2020
Joke van de Bosch is ervaringsdeskundige, hersteldocent en herstelcoach bij de RINO Groep. Van de Bosch: ‘Ik krijg veel energie van de positieve reacties van deelnemers. Dat is voor mij een bevestiging dat mijn doorleefde ervaringen een goede aanvulling zijn op de theoretische lesstof - dat de deelnemers daar op de werkvloer echt iets mee kunnen.’
'Ik had iemand nodig die aan mij had gevraagd hoe ík de dingen beleefde.'
Joke van de Bosch
'De verbinding die we tegenwoordig in de ggz steeds belangrijker vinden en waar we meer vanuit gaan, was er eind jaren 80 niet. Toen ik in die tijd in een psychiatrisch ziekenhuis opgenomen was, voelde ik totaal geen aansluiting. Er werden dingen als vanzelfsprekend aangenomen die voor mij niet vanzelfsprekend waren en andersom. Ik had op dat moment iemand nodig die aan mij had gevraagd hoe ík de dingen beleefde. Iemand die daar samen met mij woorden aan kon geven, want zelf kon ik dat niet. Ik had nooit geleerd hoe ik de ruimte van mens-zijn kon innemen.’
Vertrouwensband met de hulpverlener
‘Mijn referentiekader was heel nauw en onveilig. Dat gevoel werd binnen de instelling versterkt. Ik kreeg last van comateuze aanvallen, waarbij ik dagenlang niet wakker te krijgen was. Tijdens zo’n aanval at ik niet, ik dronk niet en ik ging niet naar het toilet; ik was echt een paar dagen volledig weg. Behandelaren weten deze aanvallen aan verschillende oorzaken. Inmiddels weet ik dat ze het gevolg waren van het feit dat ik er gewoonweg niet durfde te zijn.’‘Ik heb alle afdelingen van het psychiatrisch ziekenhuis gezien. Behalve de geriatrische, want daar was ik nog te jong voor. Toen ik met hulp van een daadkrachtige hulpverlener van de chronische afdeling werd overgeplaatst naar een behandelafdeling in Den Haag ging ik voor het eerst richting herstel. Twee jaar heb ik daar gezeten en door de vertrouwensband met enkele hulpverleners daar, heb ik in die tijd veel geleerd.’
‘Vervolgens kwam ik via een omweg terecht bij een behandelaar die ook SRH-methodiekdocent is bij de RINO Groep. Dat was hét moment dat ik met grote stappen vooruit ging. Hij leerde mij omgaan met mijn emoties en kon mij stap voor stap meenemen in mijn traject. Uiteindelijk was hij ook degene die mij in 2012 uitnodigde om bij de RINO Groep te solliciteren voor hersteldocent.’
Vertaalslag naar de praktijk
‘Ik word regelmatig ingezet om les te gegeven. Daar groei ik echt van. Het voelt heel gelijkwaardig om als hersteldocent samen te werken met een methodiekdocent. Als hersteldocent maak ik de verbinding tussen de theorie en het werkveld van de cursisten. Met mijn verhaal geef ik handvatten en tools, waarmee zij aan de slag kunnen naar hun cliënten toe.’'Als hersteldocent maak ik de verbinding tussen de theorie en het werkveld van de cursisten.'
Joke van de Bosch
‘Op het einde van zo’n lesdag zijn cursisten vaak heel dankbaar dat ik mijn verhaal met hen heb willen delen. Sommigen vliegen me na afloop echt om de nek. Het geeft me veel energie om te merken dat mijn bijdrage zinvol is. En dan denk ik: alles wat ik heb meegemaakt is vreselijk geweest, maar nu heeft het wel heel veel waarde. Ik hoop dat ik andere cliënten help door hulpverleners deelgenoot te maken van mijn verhaal en hen te vertellen wat mij wel en juist ook niet geholpen heeft.’
Bijzondere samenwerking
‘Wat bijzonder is, is dat ik vanuit mijn rol als hersteldocent ooit weer in contact kwam met een van mijn hulpverleners van de afdeling waar ik die comateuze aanvallen had. We hebben gesproken over hoe dat voor ons beiden is geweest. Hij vertelde dat hij toen als jonge stagiair gewoon is meegegaan in de cultuur van de verplegerspost. En dat hij mij tijdens zijn diensten zoveel mogelijk probeerde te ontwijken, omdat hij bang was dat hij mij in een coma zou vinden.’‘Diezelfde dag verzorgden wij samen een les en hebben wij dit “gedeelde verleden”, als voorbeeld gebruikt om aan de professionals over te brengen hoe belangrijk het is om in gesprek met een cliënt oprecht naar elkaar te luisteren. Het verschil in perceptie tussen hulpverlener en cliënt kan een kloof veroorzaken, maar door open te staan en te luisteren, creëer je wederzijds vertrouwen en dat is de basis voor herstel.’